In de nieuwsgroepen komt er regelmatig wel eens iemand binnenhuppelen die DVD-bestanden wil bewerken welke afkomstig zijn van een DVD-recorder. Zonder exact te weten waar deze mensen nu eigenlijk tegenaan lopen verwijs ik ze vaak naar mijn artikel van 30/01/03 (Omzetten van DVD (.VOB) naar AVI en/of MPEG2) in de hoop dat ze daarmee voldoende geholpen zijn of tenminste een eind op weg.

Een groepsdeelnemer, Paul Malherbe, zat met dezelfde problemen. In een posting in de nieuwsgroep nl.hobby.video heeft hij uiteengezet hoe hij dat heeft opgelost.
In overleg met hem heb ik besloten zijn uitleg hier te plaatsen zodat voortaan naar dit artikel verwezen kan worden.

---

DVD-VR omzetten naar MPEG2

Vanmiddag in de stad weer een boel dozen de bus zien nemen. En morgen is het koopzondag. Misschien heeft iemand hier wat aan:

Aan de stapels bij de diverse dozenschuivers te zien, zullen de komende tijd steeds meer mensen net als ik zich eens afvragen hoe je van je in je mooie nieuwe dvd-recorder gemaakte opnamen op DVD-RW een standaard DVD maakt.
Gelikte producties maak je in Première, Studio o.i.d, en daarvoor hebben we sinds mensenheugenis http://jojo.havank.com/ als startpunt. Nee, wat nou als je gewoon soapafleveringen schoon op een rijtje wilt hebben, (zoals ik:) je vhs-verzameling op dvd wilt zetten of zonder veel toestanden je huisvideo (voor huis- tuin en keukenvideo's is een dvd-recorder (met i-link) een erg handig h-t en k- invoerapparaat) wilt branden?
Dat kan relatief simpel, als je maar weet hoe. Daarvoor is deze handleiding bedoeld. Kan ik ook eens wat terugdoen voor al de informatie die ik van nl.hobby.video gehaald heb.

0. Samenvatting

Veel DVD-Videorecorders schrijven ReWritable schijven op een formaat, DVD-VR, dat afwijkt van de gangbare DVD. In feite staan alle opnamen samen in één bestand met de uitgang .VRO, een gemultiplext bestand van mpeg2-video en AC3-audio. Veel bewerkingsprogramma's kunnen daar (nog) niet mee omgaan.
Om het .VRO-bestand in een authoring programma te gebruiken, kopieer je het naar de harde schijf en hernoemt het naar .MPG. Afhankelijk van wensen en de gebruikte programma's splits je het bestand in .M2V en AC3 bestanden om het te knippen. Voor verwerking in programma's met authoringmogelijkheden kan het nodig zijn de audiostroom in een andere norm om te zetten en synchronisatieproblemen te verhelpen.

1. Reikwijdte

Deze handleiding bestrijkt het omzetten van op DVD-RW (waarschijnlijk ook DVD-Ram) opgenomen video volgens de DVD-VR standaard naar bestanden waarvan met authoring-software of bijvoorbeeld Studio 9 standaard DVD's gemaakt kunnen worden.
De beschrijving gaat niet verder dan mijn eigen ervaringen en pretendeert ook geen volledigheid.
De gebruikte apparatuur bestond uit: een LG 4810 DVD-recorder en een AMD 2000+ gebaseerde computer met NEC2510A dvd-rewriter onder Windows 2000. Gebruikte schijfmerken: Fuji en Imation. Fortis bleek een ramp.

2. DVD-/+/RAM

Het was al ingewikkeld, met al die DVD+-R/RW/RAM toestanden, maar we leken toch leuk richting de facto standaard te gaan met de plus-norm. Gek genoeg verschijnen er steeds meer betaalbare DVD-recorders op de markt die juist de min-norm gebruiken. Geen flauw idee waarom, maar vast staat dat op dit moment -R en zeker de -RW schijfjes én relatief zeldzaam én relatief duur zijn. Dat geldt helemaal voor DVD-RAM schijfjes.
Naar verluidt zijn RW schijfjes 1000x herschrijfbaar. DVD-RAMs 100.000x, en dat is leuk nieuws voor wie vijf jaar lang 24 uur per dag opnamen wil maken (((100.000/2 [uur opnamen in standaardkwaliteit])/24 [uur achter elkaar opnemen])/365 [dagen]). Ben je net op tijd voor de volgende generatie AV-apparatuur.
Dit stuk is gebaseerd op opnamen met min-RW omdat de recorder die gebruikt. Geschreven is naar zowel min als plus. Als het eenmaal op je pc staat, maakt het niets uit naar welke schijfjes je schrijft, mits je writer het maar aankan. Kies de goedkoopste bruikbare.

3.DVD-VR?

Een gangbare DVD heeft een opbouw bestaand uit mappen als Audio_TS en Video_TS met daarin .IFO en .BUP-files met allerlei administratie en .VOB files met het eigenlijke videobestand.
Het ziet er allemaal ingewikkeld uit, maar met een handleiding (bijvoorbeeld hier:
http://home.hccnet.nl/g.van.schaik/) en wat software kan je daar nog aardig wat aan monteren.

Een DVD-VR (DVD-VideoRecording) heeft één map, DVD_RTAV, met daarin een .IFO file met administratie en één heel lang file, .VRO met de opnamen. Op mijn recorder heet dat heel handig VR_MOVIE.VRO.
Als je tien verschillende programma's op hetzelfde schijfje opneemt, krijg je toch één file. Het voordeel van het systeem is dat je naar hartelust stukken (reclame!) uit je opnamen kan snijden -op de recorder zelf- zonder dat je daar allerlei ingewikkelds voor hoeft te doen. De gewiste stukken komen weer beschikbaar voor nieuwe opnamen.
Dat kan natuurlijk alleen op een rewritable (RW)-schijf.
De meeste recorders schijnen meteen in de -VR stand te springen als je een RW-schijf erin stopt, maar meestal kan je ook voor de gewone DVD-modus kiezen. Als je daar de voorkeur aan geeft, hoef je de rest van dit stuk niet meer te lezen, en kun je beter naar http://home.hccnet.nl/g.van.schaik/ switchen.

De beschrijving hieronder kan ook opgaan voor opnamen op DVD-RAM, zoals recorders van Panasonic.
In Amerikaanse nieuwsgroepen kwam ik vrij veel vergelijkingen tegen, net als op verschillende plaatsen de vaststelling dat per recordermerk de schijfjes niet per se uitwisselbaar zijn. Ik heb dat niet gecontroleerd.

Voor zowel RW- als RAM-schijfjes bevelen veel gebruikers aan ze vóór hergebruik grondig te wissen.
Er zijn twee methoden, de korte en de lange. De lange wist álle informatie (dan verdwijnt de "verkleuring" van de opname op het schijfje) en dat is de veiligste manier. In het andere geval kan het volgens de nieuwsgroepen voorkomen dat je PC langere files ziet dan er werkelijk op het schijfje staan, namelijk de nieuwe opnamen en de restanten van de oude.
Ik vermoed dat ik een dergelijk probleem heb gehad met één Fuji-schijfje dat op de recorder wel te lezen is, maar de computer zelfs bij simpel file-kopiëren klem zet.

Er zijn ook DVD-recorders op de markt die DVD+VR's maken. Zolang de opbouw hetzelfde is, zal dit stuk vermoedelijk ook opgaan. Voor het overige: zoek de verschillen..

4. Schijfjes inlezen

RW-schijven blijven open voor nieuwe opnamen zolang je ze niet "gefinalized" hebt. Dat finalizen (afsluiten) moet ze geschikt maken voor het afspelen in andere recorders. Ik heb voor mijn onderzoekje wel- en niet afgesloten schijfjes in de PC gebruikt en geen verschil gemerkt. Maar dat kan ook aan het volgende liggen:

Niet alle computers lézen de schijfjes ook zonder meer, omdat ze niet om kunnen gaan met het (UDF) bestandsformaat, zo ook mijn NEC2510A op een W2K-machine. Daar is een aparte driver voor nodig. Je kan het proberen met een driver van Pioneer (http://www.softarch.com/pioneer/readdvd.html) die overigens ook als standalone programma te koop is (http://www.softarch.com/us/products/rdvd.html).
Installeer readdvd, kies "Use SAI UDF file system" en "Acces via SAI UDF system driver", herstart en de schijf is zichtbaar als "$ dvd Video Recording Volume $ ".
Ga naar de map DVD_RTAV en daar zie je een file met de extensie .VRO. Daar ga je mee aan de gang.
Om te beginnen kan je het bestandsnaam.VRO file gewoon naar je computer kopiëren en hernoemen in bestandsnaam.MPG.
Aanklikken en mits je een geschikte mediaplayer (Windows, RealOne o.i.d) hebt, zie je keurig je film, mét geluid, voorbijkomen. Wil je het echter gaan bewerken dan blijkt dat minder eenvoudig. Het videobestand is een mix van MPEG2-videodata en AC3 (dolby) geluidsdata en met die laatste kunnen de meeste bewerkingsprogramma's niet zo maar uit de voeten.
Sommige geven wel beeld maar geen geluid (Studio, PowerDirector), sommige slaan vast of doen op een andere manier raar (Adobe Première).

Je kan nu twee kanten op de commerciële- en de Share-/Freewarekant.

5. Commericële software

De videobewerkingsindustrie heeft de .VR methode niet echt massaal ontdekt, maar er zijn een paar bekende programma's die er mee uit de voeten (zeggen te) kunnen.

- TMPGenc (Pegasys) (http://www.pegasys-inc.com/en/product/tme.html), de makers van een onoverzichtelijke reeks goede encoders en authoring software.
In de testversie leveren ze geen AC3 ondersteuning, dus is er over de geschiktheid hier weinig te zeggen. Overigens heeft de freeware versie van TMPGenc 2.5 (http://www.tmpgenc.net/e_main.html) een aardige eigenschap. Zie de niet-commerciële sectie.

- Cyberlink (http://www.gocyberlink.com/english/products) maakt PowerProducer Gold en claimt ook alle DVD-types te verwerken. Je kunt een proefversie downloaden, maar ook daar zit geen AC3 in (dus heb je er weinig aan bij het monteren) en kan je alleen stukken van maximaal 30 minuten produceren. Ik heb de moeite maar niet genomen, te meer omdat er een behoorlijk alternatief is.

- Nero 6, onderdeel NeroVision Express-2. Leest zonder problemen, herkent de afzonderlijke hoofdstukken (c.q. opnamen) importeert die en laat je er een dvd van maken. Een en ander via hun welbekende wizzard. Het programma is dertig dagen volledig uit te proberen. Ik heb de indruk dat het wat traag is allemaal, maar het werkt zonder problemen.
Nero beweert dat je met het programma kunt editen maar dat is een zwaar overstatement. Ik ken geen beroerder editprogramma. Wil je knippen, gebruik dan je recorder of lees verder.

6. Niet-commeriële software: knippen

De crux zit hem in het hernoemen van je file van bestandsnaam.VRO in bestandsnaam.MPG. Sommige programma's kunnen ook met VRO aan de gang, maar speel op zeker: hernoem de zaak. Knippen moet je niet alleen om ongewenste zaken als reclame te verwijderen -dat kan eventueel ook op de recorder, maar ook omdat zoals gezegd alle gemaakte opnamen (speelfilm, documentaire, huisvideo..) samen in één file verpakt zitten en die voor het maken van een gewone dvd uit elkaar gehaald moeten worden.

Voor editing is het vaak/meestal/soms nodig de files te splitsen (demultiplexen, "demuxen") in een beeld- en geluidsbestand (respectievelijk bestandsnaam.M2V en bestandsnaam.AC3). Daarvoor neem je TMPGenc (http://www.tmpgenc.net/e_main.html).
Dat kan normaal gesproken maar dertig dagen werken met MPEG2 bestanden, en laat je daarna betalen voor een licentie. Dat klopt als je er MPEG2 files mee wilt máken, maar gek genoeg kan het programma mpg bestanden wél uit elkaar halen. Klik de wizzard weg, ga naar file, MPEG Tools, kies tabblad "demultiplex", zoek in het browservenster het gewenste bestand en klik op de aangevinkte bestanden, voor elk bestand dus apart klikken. Als het programma niet goed werkt, kan het zijn dat je even moet Googlen naar "m2v_vfp-0.6.48.lzh", dat vooral op Japanse sites te vinden is. Installeren volgens de bijgesloten handleiding en opnieuw TMPgenc proberen. Hoe het werkt is me niet duidelijk, maar het werkt.

Komen we aan het knippen. TMPGenc is geschikt, maar niet echt doorzichtig voor de beginner en bovendien moet je na dertig dagen een licentie kopen voor MPEG2-bestanden. Je kan heel erg mooi knippen met Cuttermaran van Tobias Arnold (cuttermaran@gmx.net, http://cuttermaran.movie2digital.de), dat zelfs nederlands spreekt.
Programma starten, bestand openen: het M2V bestand neemt automatisch zijn AC3 bestand mee. Het programma geeft beeld én geluid weer en je kunt op I-frame nauwkeurig knippen.
Voor een (duitstalige) goede uitleg over hoe en wat van I, P en B-frames zie: Martin Dienerts Mpeg2Schnitt (http://www.mdienert.de/mpeg2schnitt).
Je geeft met je selectie (Cut in, cut out) aan welke delen je wilt behouden. De selecties zet je op een rijtje met de knop Fragment Toevoegen en vervolgens exporteer je de hele handel met Knip Video en Audio. Voor sommige programma's (Nero bijvoorbeeld) is het nodig dat je de datastromen opnieuw in elkaar sleutelt (multiplext, "muxed"). Klik daarvoor Pauze na het Multiplexen (?) aan. Let op: controleer de map waarheen je exporteert. Als die niet bestaat of te klein is, doet Cuttermaran net of de operatie geslaagd is, maar heb je geen bestand.

Aanvulling Gerrit van Schaik (17/10/04)
Als gemeld staat er op mijn site een volledige beschrijving van Cuttermaran. Als je dit programma eenmaal hebt gebruikt, wil je voor MPEG knippen/plakken geen ander meer gebruiken.
Overigens, kan je in dit prog ook audio delay handmatig instellen en het kan nu ook multiplexen!

7. Niet commerciële software: klaarmaken voor authoring

Authoring (een dvd met menu's etc maken) kun je bijvoorbeeld met Nero6, zoals gezegd, en daar heb je een gemultiplext bestand voor nodig.
In Cuttermaran het multiplexen dus aanvinken. Andere commerciële programma's, zoals TMPEnc DVD Author 1.6 of Studio 9, waarmee ik het geprobeerd heb, kunnen niet zomaar overweg met AC3-geluidsbestanden, al of niet gemultiplext. Die moeten dus omgezet worden.
Op internet circuleert HeadA3che (http://mitglied.lycos.de/darkav/) waarmee ik goede ervaringen heb. Het programma installeert je in een zelfgekozen map, want er zit geen gelikte installer bij. Zorg dat je de dll's (programmabibliotheken) hebt voor de soort omzetting (MPEG2(geluid), MP3, OggVorbis, WAV) die je wilt hebben.
Met wat gegoogle kom je daar snel achter. Kies als source file je .AC3 bestand (de invoer ziet er wat merkwaardig uit, maar gewoon typen) en als destination file een nieuwe naam. Kies het "destination format", voor Studio 9 bijvoorbeeld .WAV. De andere keuzes in het programma zijn op dit moment niet relevant, maar zie hieronder.
Klik op Start.

Met als voorbeeld Studio 9 kun je dan het volgende doen.
Je opent het beeldbestand in Studio. Je sleept het geluidsbestand (bestand.WAV) naar één van de geluidssporen. Dan merk je waarschijnlijk dat de boel asynchroon is, het geluid loopt achter op het beeld.
AC3 bestanden hebben een vertraging (delay). Bij het omcoderen in bijvoorbeeld HeadA3che kun je een delay instellen, maar dan moet je die wel weten. Ik ben nog geen programma tegengekomen dat die gegevens verstrekt.
DVD-decrypter (http://www.dvddecrypter.com/) doet dat overigens wel voor gewone dvd's. Dat betekent dat je even moet fröbelen. Zoek een moment op met een duidelijk geluidsignaal, een deur die dichtklapt of iemand die duidelijk 'Oh' zegt o.i.d.
Noteer de tijd. Laat het geluid lopen en kijk waar het betreffende geluid zit. Noteer die tijd en reken het verschil uit, of gok een beetje. Bij mij liep het geluid iets minder dan een seconde achter op het beeld. Je kunt dat op verschillende manieren oplossen, maar dit leek me erg overzichtelijk:
zet vóór het begin van het beeldbestand (gewoon vóóraan dus) een Titelframe (dat maak je helemaal leeg of zwart). Je kunt het titelframe net zo lang laten duren als je wilt en dus beeldnauwkeurig instellen.
In mijn voorbeeld moest het Titelframe 19 frames/perioden/beelden (Studio telt in minuten:seconden:beelden/frames (25 beelden/frames is 1 seconde)) blijven staan en toen liep de zaak synchroon.
Vervolgens kun je er een dvd menu aan toevoegen en de boel branden. Advies: zet eerst een image op schijf en probeer dat uit.

Aanvulling Gerrit van Schaik (17/10/04)
De genoemde Studio9 methode is m.i. niet de bedoeling, dit is een re-renderen wat de kwaliteit zeker niet ten goede komt. Oplossing is in Cuttermaran de extra vertraging corrigeren (hij neemt de standaard van DVDDecryptor over) en stoppen in programma's die niet deze MPEG files accepteren (als Nerovision, MyDVD, Moviefactory, beter...gratis DVDAuthorGui).

8. Authoring

Authoring, de uiteindelijke DVD-productie, gaat van hieruit niet anders dan voor welk videobestand dan ook. Daar is genoeg informatie over op het net.

Studio 9, DVDAuthor, DVDLab, Nero 6 kosten allemaal geld.
Je kan het ook goedkoper proberen. DVD-authoring is bijvoorbeeld gratis mogelijk met DVDAuthorgui, waarvoor je een handleiding vindt op http://home.hccnet.nl/g.van.schaik. Overigens is het natuurlijk ook zo dat de auteurs van de verschillende genoemde freeware-programma's ook wat ondersteuning kunnen gebruiken (en verdienen..).

9. Branden

Het wemelt op het net van informatie over goede en slechte branders en brandprogramma's, en goede en slechte schijven. Ik heb met Philips, Nashua, Imation, Fuji en blanke merken verschillende resultaten gezien, net als met verschillende dvd-spelers.
Als je niet met Nero wilt branden, probeer dan eens NTI CD & DVD maker (http://www.ntius.com/default.asp), dat nog wel eens bij Duitse of Engelse computerbladen geleverd wordt. Net als een reeks andere brandprogramma's trouwens.

10. Succes

Succes.

02 oktober 2004
Paul Malherbe, opmerkingen naar malherbeDITDUSNIET@wanadoo.nl